ÇİN MİTOLOJİSİNİN SIRLARI

Çok eski ve çeşitli bir kültürü olan Çin’in M.Ö. 2100 yıllarından itibaren var olduğu düşünülmektedir. Yüzyıllar içinde kendi içerisinde bölünerek bugünkü modern Çin’in sınırlarını çizmiştir. Tahmin edersiniz ki; bu kadar eski bir kültürün antik bir mitolojisi olması hiç de sürpriz bir durum değildir. Yıllarca birçok dini ve kültürel inançtan etkilenen Çin mitolojisi, içerisinde birçok mit, efsane ve yaratık barındırır. Bu yazıda Çin mitolojisinin bu eşsiz özelliklerine değineceğiz.

Çoğunlukla yaradılışı, tanrıları, felaketleri veya sıra dışı yaratıkları konu alan Çin mitlerini çok farklı şekillerde duymak mümkün. Kültürel çeşitlilikten dolayı bu hikayeler ağızdan ağıza, yöreden yöreye değişmiş; bir hikâyenin çok farklı versiyonları ortaya çıkmıştır. Bu durum, Çin mitolojisinin kapsam alanının bu kadar büyük olmasında etkili bir faktör olmuştur. Bu hikâyelerden ahlaki dersler çıkarmak olağan olduğu için, Çin mitlerinin küçük çocuklara masal olarak bile anlatıldığı bilinmektedir. En bilindik mitlerden bazıları Kutsal Yolculuk Mitolojisi, Ay Tanrıçası, Bai She Zhuan (Beyaz Yılan Kadın) ve Kua Fu’dur. Bunlar sadece en bilinen örneklerdir, günümüzde yüzlerce Çin kökenli masala ve mite erişmek mümkündür. Aşağıda bu mitlerden birini okuyacağız.

Bai She Zhuan

Yüzlerce yıldır anlatılan bu efsane, biri yeşil (Xiaoqing) biri beyaz (Bai She Zhuan) iki yılanın hikâyesini konu alır. Bu iki yılan, ölümsüzlüğe ulaşmak için Taoist büyülere başvurur ve ikisi de güzel birer kadına dönüşebilecek kadar büyü gücü elde eder. Bir gün Beyaz Yılan, gölün üstündeki kırık köprüde Xu Xian isimli genç bir adamla tanışır. Âşık olup evlenirler fakat Xu Xian Bai She Zhuan’ın aslında beyaz bir yılan olduğunu bilmemektedir. Daha sonra Xu Xian, Fa Hai adında Budist bir rahiple tanışır ve bu rahip Bai She Zhuan’ın aslında bir yılan olduğunu iddia ederek, karısına arsenik verirse gerçek yüzünü ortaya çıkaracağını söyler. Xu Xian rahibin dediğini yapar ve ilk çocuğuna hamile olan karısına arsenik verir, böylelikle Bai She Zhuan yılana dönüşür ve Xu Xian bu şaşkınlıkla ölür.

Özel bir şifalı bitkiyle hayata geri dönen Xu Xian, rahip tarafından bir tapınağa hapsedilir. Bai She Zhuan kocasını kurtarmak için bu tapınağa gider ve tapınağı su baskınına uğratır. Fa Hai ve Bai She Zhuan arasında savaş çıkar ve o sırada Yeşil Yılan Xiaoqing, Beyaz Yılan’ın yardımına koşar. İkisi birlikte Xu Xian’ı kurtarmayı başarırlar ve bu iki aşık kırık köprüde yeniden buluşur. Fakat bu kavuşma geçicidir çünkü Fa Hai, erkek bir çocuk doğuran Bai She Zhuan’ı da bir tapınağa hapseder; ama seneler sonra Xu Xian ve Yeşil Yılan onu kurtarır. Bu süre içerisinde ise Bai She Zhuan’ın doğurduğu erkek çocuk büyümüştür ve Çin’de devlet memuru olmuştur.

Çin kökenli çoğu mit gibi, bu hikâyenin de farklı sonları vardır fakat en meşhuru; kırık köprü karla her kaplandığında bu aşıkların yeniden buluştuğudur. Hikâyenin bu versiyonunun altında yatan fikir, toplumsal ahlakın bireysel arzulara karşı kazandığı zaferdir. * Yılan ve genç adamın aşkı uygunsuz görülmüş ve bilge rahibin rızasına karşı geldikleri için çift cezalandırılmıştır. ** Bununla birlikte, çiftin uygun görülen davranışı mükafatlandırılmıştır: Asil bir görev için çalışmışlardır, oğulları da babasına sadık kalmıştır; Bai She Zhuan ancak oğulları toplumsal bir başarıya ulaştığında serbest bırakılacaktır ve batıdaki göle geri dönebilecektir. ***

Kaynakça:

Bir Nefeste Dünya Mitolojisi, Mark Daniels, 2021

https://kayiprihtim.com/liste/cin-mitolojisi-hakkinda-hikaye/

*,**,***: Bir Nefeste Dünya Mitolojisi, Mark Daniels, sayfa 69-70’ten alıntıdır.